W kwietniu tego roku znacznej zmianie uległy przepisy regulujące klauzule niedozwolone w umowach zawieranych przez przedsiębiorców z konsumentami. W poprzednich latach mechanizm zaskarżania tzw. klauzul abuzywnych doprowadził do wypaczenia tej instytucji prawnej. Dochodziło bowiem do masowego zaskarżania przez pojedynczych konsumentów, czy też niewielkie, tworzone ad hoc, stowarzyszenia, których celem statutowym była ochrona praw konsumentów. W istocie zalew pozwów o uznanie klauzul umownych za niedozwolone miał na celu wygenerowanie po stronie pozwanej (najczęściej były to niewielkie sklepy internetowe) kosztów związanych z powództwem. Zaskarżane bowiem były klauzule już znajdujące się w prowadzonym przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów rejestrze. Sytuacja ta powodowała również, że sam rejestr klauzul abuzywnych przestał być czytelny. Dziś eliminacja z obrotu prawnego klauzul niedozwolonych wygląda zupełnie inaczej. Konsument ma możliwość w indywidualnym sporze z przedsiębiorcą, gdy odmawia spełnienia określonego w umowie świadczenia, powołania się na to, że konkretne postanowienie umowne powinno zostać uznane za klauzulę niedozwoloną.
Abstrakcyjna kontrola postanowień umów zawieranych przez przedsiębiorców z konsumentami została przekazana Urzędowi Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Stwierdzenia niedozwolonego charakteru klauzuli dokonuje UOKiK wydając decyzję administracyjną. Decyzja taka odnosi skutek wyłącznie w stosunku do przedsiębiorcy, do którego jest skierowana, a także do konsumentów, którzy z tym przedsiębiorcą zawarli umowy zawierające wskazane w decyzji postanowienie. Wcześniej w sprawach abstrakcyjnej kontroli klauzul umownych właściwy był Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie. Po zmianach w jego kompetencjach pozostają odwołania od decyzji UOKiK uznających postanowienia wzorca umowy za niedozwolone. Masowe zaskarżanie klauzul zawartych w regulaminach sklepów internetowych wyłącznie w celu osiągnięcia korzyści w postaci kosztów postępowania należało uznać za naganne, stąd kierunek przyjętych rozwiązań wydaje się właściwy. Trudno jednak nie zwrócić uwagi na to, iż wielu przedsiębiorców, którzy stali się celem takiego działania, wyciągnęło z tego wnioski. Przede wszystkim taki, że kopiowanie regulaminów większych sklepów nie gwarantowało działania zgodnego z prawem.
Kancelaria Radcy Prawnego Paweł Mądry 59-220 Legnica Plac Słowiański 1, pok. 511 tel. 785 86 96 96 e-mail: Kontakt z Kancelarią